شمارۀ جدید معماری و فرهنگ را بخوانید

معمارنت- شمارۀ 51 معماری و فرهنگ منتشر شده و با سه بخش اصلی مقاله، معرفی پروژه و معرفی کتاب در دسترس عموم قرار گرفته است. فهرست و چکیده‌ای از چند مقالۀ آن را می‌توانید در ادامه مطالعه کنید:

يادداشت سرد بير مهمان/
گفت و گویی خودمانی با همکاران4

همنشینی نماهای ساختمانی، آفرینش وحدت در عین کثرت 6
مرجان بابایی
چكيده
فضاي شهري خود كليتي است متشكل از اجزاي مختلف. يكي از اجزاي تشكيل دهنده فضاي شهري ساختمان ها هستند. از آن جا كه نمود بيروني و ظاهري قابل رؤيت ساختمان ها، نماي آن ها است، كيفيت تك تك نماها و تأثيري كه در جمع بر فرد مي گذارند، بسيار مهم خواهدبود. در اين ميان، پرسش مهم اين است كه "چگونه مي توان علي رغم حفظ شخصيت نماهاي منفرد و بيان استقلال هر ساختمان از مجموعه، به سطح مناسبي از وحدت دست يافت؟"، بستري كه در آن هم معمار و طراح سطح توانایي و خلاقيت خود را به كار گيرد و هم تأثير جمعي نماها در كنار يكديگر، كيفيت فضاي شهري را به عنوان يك كل مخدوش نسازد .در اين راستا، اين مقاله با هدف تبيين نكات لازم براي طراحي ساختمان هاي منفرد جهت ايجاد وحدت در عين كثرت، به بررسي موضوعات مرتبط با نماهاي ساختماني پرداخته است. براي اين منظور، رابطه ميان جزء و كل و عوامل مؤثر بر آن مورد بررسي قرار گرفته و الزامات و ملاحظات مرتبط با آن ارائه شده  است.

نماهای جدید در بستر کهن11
ارمغان احمدی ونهری، علیرضا مهدی زاده حکاک
مقدمه
شهرها همانند موجود زنده در حال تغییرند و نماد خارجی تغییرات آنها را می توان در ملموس ترین پوسته شهر یعنی نمای ساختمان، دنبال کرد. نمای شهری مانند کتابی بازگو کننده گذشته شهر بوده و به نوعی روایت کننده زنده تاریخ و هم چنین نشان دهنده دیدگاه جامعه معاصر و آینده است. شهر های تاریخی  گرچه کوله باری از گذشته را بر دوش دارند اما در حال زندگی می کنند و به آینده نگاه دارند. برخورد با این گونه شهر ها در تمامی لایه ها ظرافت بی نهایتی را طلب می کند. در این بین آخرین لایه یا نمای شهری و برخورد با آن جایگاه ویژه ای دارد. این مقاله بر آن است تا ضمن بررسی شیوه های گوناگون برخورد با این گونه شهر ها چند سؤال را دنبال کند: آیا شهرهای تاریخی باید به تکرار یا تاکید بر گذشته بپردازند؟ در صورت ایجاد نمای جدید و امروزی متفاوت با گذشته، میزان تفاوت بر چه پایه ای قابل پذیرش است؟ در این مقاله جایگاه نماهای تاریخی و قدیمی و رویکردهای مختلف برخورد با آنها بررسی می شود و جایگاه و نقاط مثبت و منفی هر رویکرد نیز مطرح می  شود. گرچه در بستر تاریخی ایران به دلیل قرارگیری بسیاری از شهرها در اقلیم گرم و خشک و مسائل اجتماعی و عدم امنیت در گذشته، نمای شهری به معنای غربی آن کمیاب است اما مطالعات نشان می دهند بافت شهری قدیم دارای هویتی منحصر به فرد بوده است. با وجودی که مثال های1  این مقاله از بستر غربی آن، بیش تر انگلستان، انتخاب شده اند، اما اصول مطرح شده با مناسب سازی اقلیمی و فرهنگی می تواند در برخورد با این گونه بافت  ها در ایران نیز راهگشا باشد.

الحاقات نما، نیاز فراموش شده16
محمد مهدی عابدی
چکیده
منظر شهری از عناصر مختلفی تشکیل شده است. یکی از این عناصر نمای بدنههای شهری است که فضاهای شهری را محصور کرده و روزانه در دید مستقیم شهروندان قرار میگیرد. ساکنان و استفاده کنندگان از ساختمانها، به مرور زمان و با توجه به نیازهای خود در ساختمانها الحاقاتی را به نما اضافه میکنند. این الحاقات گاهی باعث به وجود آمدن ناهماهنگی در نما شده و موجبات اغتشاشات بصری را فراهم میکنند. به عنوان مثال کانالهای کولر، سیمهای آویزان و سردرگم تأسیساتی مانند برق و مخابرات، یونیت خارجی کولرگازی، لولههای بخاری و... همه و همه در این امر دخالت داشته و بر اغتشاشات موجود نمای بدنههای شهری میافزایند. پس یکی از مهم ترین مشکلات منظر و نمای بدنههای شهری ساختمانهای شهرهای ما، الحاقات نامناسب نماست. این جستار سعی دارد که اهمیت الحاقات نمای بدنههای شهری در منظر شهری را تبیین کرده و بعد از ارائه یک تقسیمبندی از الحاقات نمای بدنههای شهری، نکاتی را جهت رعایت مواردی برای ساختمانهایی که معماران میخواهند طراحی کنند، یاد آوری کند.
کلید واژه ها: نما، بدنه، الحاقات، عناصر زائد، منظر شهری.

موازین انتخاب رنگ در نما21
کاوه عین الهی
چکیده
رنگ از ابزارهای اساسی هویت و شخصیت یک شهر است که از طریق منظر شهری آن درک می شود. یکی از اجزای اصلی منظر شهری در هر مقیاسی از شهر ساختمان هایی هستند که امروزه رنگ آنها به صورت تصادفی و سلیقه ای انتخاب می شود. به گونه ای که کاربرد رنگ در نمای ساختمان های شهری به یک معضل تبدیل شده است که کم تر پاسخی برای آن وجود دارد. معماران، سازندگان و مالکان با استفاده بیش از حد از رنگ بدون هماهنگی با سایر عناصر منظر شهری، شهر را تبدیل به یک بوم رنگی بی هویت و مغشوش کرده اند که نه تنها بازگو کننده شخصیت و هویت شهر نیست که تأثیرات روانی نامطلوبی بر ساکنانش دارد.
کلید واژه ها: منظر شهری، رنگ در نما، معماری و رنگ.

فضای سبز عمودی26
مهرنوش غفارزاده وجدانی
چکیده
مشکلات ناشی از کمبود زمین در شهرهای پر تراکم موجب بسط ایده فضای سبز عمودی شده است. فضای سبز عمودی در شهرها دارای مزایایی چون بهبود کیفیت بصری، بهبود کیفی منظر بویایی، کاهش آلودگی هوا و مصرف انرژی است. فضای سبز عمودی را می توان به دو دسته تقسیم کرد: الف)دیوارهای سبز با گیاهان رونده یا نمای سبز، ب) دیوارهای سبز با گیاهان غیر رونده. هنگام ایجاد فضای سبز دو جنبه زیبایی شناختی و فنی باید مورد توجه قرار گیرد. در ملاحظات زیبایی شناختی توجه به شخصیت و حس مکان، رنگ و بافت محیط و گیاهان و یا گلجای ها، هم چنین سرعت مخاطب و فاصله او باید مورد توجه قرار گیرد. در ملاحظات فنی مواردی مانند نیازهای گیاهان و مصالح مورد استفاده درگلجای ها نیز باید مورد توجه واقع شود.
کلید واژه ها: فضای سبز عمودی، نمای سبز، دیوار زنده، پانل مدولار، سازه های حمایتگر.

مروری بر مفهوم و عملکرد  نمــای هوشمنــد32
 الناز امیر هدایی

چکیده
با مطرح شدن گرایش توسعۀ پایدار در طول سال های اخیر، گروه بزرگی از  معماران و سازندگان به راهکارهایی روی آورده اند که در عین پاسخ به اهداف طراحانۀ آنها، مسائل زیست  محیطی را به حداقل ممکن کاهش می دهند. در این روند، نمای ساختمان به عنوان حد فاصل فضای درون و بیرون، دارای توان بالقوه ای در جهت مصرف بهینه انرژی از یک سو و ابزار بهره مندی از انرژی های طبیعی تجدیدپذیر از سوی دیگر است. بر این  اساس رهیافت نمای هوشمند برای دستیابی به این اهداف به کار گرفته شده است. نوشتۀ حاضر با مروری بر مفهوم نمای هوشمند و ویژگی ها و عملکردهای آن، به صورت اجمالی به معرفی برخی از راهکارهای استفاده شده در این زمینه و نمونه های موفق مرتبط با آن می پردازد.

نما؛ بازی احجام در نور37
عبدالحمید صائب
چکیده
شهرهای امروزی ما به دلایل گوناگون دستخوش تغییرات بسیار سریع و شتاب زده ای شده اند که نتیجه حاصل از آنها چه در مقیاس کلان و چه در مقیاس خرد، انبوهی از توده ها و فضاهای ناهماهنگ را پدید آورده است.  آنچه در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است، مطالعه ترکیبات (پیش آمدگی و فرورفتگی) در نمای ساختمان ها و ارتباط آنها با فضای شهری است. مؤلفه ای که امروزه در نما به ویژه ساختمان های مسکونی کیفیت مطلوبی ندارد. دیدگاهی سطحی نگر که نما را همچون الحاقی فاقد ارزش های زیبایی شناختی می پندارد و موجب تنزل نما به سطحی تخت و صلب  در شهرهای امروزی شده است. بر همین اساس مقاله به بازشناسی نقش این عامل در معماری دیروز پرداخته و راهکارهایی را برای چگونگی طراحی و توجه به ترکیبات حجمی نما در معماری  امروز بیان میکند.
کلید واژه ها: طراحی شهری، نما، نورپردازی نما.

نورپردازی نما در بناهای تاریخی41
الهام سوری
چکیده
تصور ذهنی شهروندان از محل سکونت و زندگی خود براساس فضاهای همگانی موجود در یک شهر و بناهای ارزشمند و تاریخی آن کامل می شود. چنین بناهایی جایگاه خاصی در ذهن شهروندان دارند. البته تأثیر یک بنای با ارزش در تصویر ذهنی افراد، گاه به ساکنان یک شهر محدود نمی شود و مقیاس کشوری و حتی جهانی پیدا می کند که این امر در احراز هویت یک شهر و آوازه مکانی1  آن تأثیر بسیار زیادی دارد.
بدیهی است به منظور پرهیز از ایجاد اغتشاش در منظر شبانه شهر، نورپردازی بناهای تاریخی باید به صورت یک کلیت در شهر در نظر گرفته شده و با توجه به زمینه اطرافش تابع رهنمودهای مشخصی باشد. این مقاله بر آن  است تا ضمن معرفی مزایای توجه به جلوه  شبانه بناهای تاریخی به ارائه رهنمودهای نورپردازی بناهای با ارزش تاریخی در شهر بپردازد.
کلید واژه ها: نورپردازی، نما، منظر شهری، بنای تاریخی.

گام هایی برای بهبود نماهای شهری 46
  سهیلا صادق زاده
مقدمه
امروزه دست کم در کشورهای توسعه یافته ضرورت حضور و مداخله شهروندان در شکل بخشیدن به محیط های شهری به رسمیت شناخته شده است. به باور برخي صاحب نظران در زمینه طراحی شهری دخیل کردن جامعه و شهروندان در مدیریت  شهری موجب تکامل شهروندان و جامعه شده و به آگاه سازی و توانمندسازی آنان در زمینه حقوق محیطی شان و چگونگی پیگیری و تأمین آن کمک می کند. این نوشتار حاصل تجربه  مشارکت شهروندان با مدیریت شهری در رشد و بهبود کیفیت بصری و وضعیت نمای ساختمان هاست و در پی بیان تجربه ای است از نقش و حضور شهروندان در زمینه های مشارکت با مدیریت شهری در توصیف نمای خوب در تهران.
هدف از این مشارکت، افزایش حساسیت در افکار عموم شهروندان نسبت به محیط بصری اطراف و متأثر کردن ذائقه آنان در خواسته ها و تقاضاهاست و درصدد پاسخگویی به میزان تاثیرگذاری مشارکت شهروندان در بهبود کیفیت محیط های شهری است.
 

نورپردازی نما در اماکن تجاری و عمومی50
ابزاری برای جلب توجه مخاطبین/ کاوه احمدیان
 

گفت و گو با بیژن شافعی54
هنر شکل دادن سیمای شهری در حال خاموشی است

زیبایی های معماری ایران 59
عمارت شمس العماره
حسین سلطان زاده

معرفی پروژه
ساختمان مسکونی نخجوان/ محمدرضا نیکبخت 68
پروژه  بلوار شهرزاد/ محمدرضا نیکبخت72
ساختمان مدیریت شعب بانک مسکن اصفهان/ محمدرضا قانعی، مازیار مومنی74
کتابخانه مرکزی مشهد / محمدرضا قانعی78
پروژه بزرگ مسکونی ، تفریحی و توریستی قو الماس خاور میانه / امیر مهدی شجاع82
نمای ساختمان/ ترجمه هایده هادوی88
برگز/ ترجمه هایده هادوی92
ساختمان آفالتروانگ/ ترجمه هایده هادوی96
خانه ییلاقی کنار دریاچه / ترجمه هایده هادوی98
دپارتمان تجاری اطلس/ مرتضی رهبر، مصطفی طلایی، محمدرضا حاجیان، احسان حتمی104
 

معرفی کتاب108