گشتی در میانکاله با گفتمان هنر و معماری

معمارنت- انجمن مفاخر معماری ایران نود و یکمین گفتمان هنر و معماری را به به جزایر، بنادر و سواحل استان گلستانه در دریای خزر اختصاص داده است. در این جلسه که چهارشنبه 26 تیرماه برگزار می‌شود، مهندس رویا رنجبری و دکتر علی طاهری و مهندس حُرمنصور عبدالملکی به سخن می نشینند و این گفتگو با نمایش فیلم همراه است.

این نشست نیز به سنت هم اندیشی‌های نجمن مفاخر از ساعت 16 تا 19 در موزۀ هنر امام علی (ع) برپا می‌شود. در شرح موضوع این نشست می‌خوانیم:

میانکاله

در غرب استان گلستان و ناحیه شرقی دریای خزر، سواحل، جزایر و بنادر، چنان ترکیب جامع و یکپارچه‌ای به وجود آورده‌اند که از نقطه نظر تنوع و تکثر کم نظیر و در پاره‌ای حوزه‌ها بی‌نظیر است. وجود بنادر قدیمی چون «بندر گز» با تاریخ بیش از پانصد سال و بخش پایانی دیوار «قزل آلانگ» (دیوار دفاعی گرگان و بزرگترین دیوار جهان پس از دیوار چین) مربوط به دورۀ پارت و ساسانی در گمیشان و بندر ترکمن، آثار تاریخی و دَه‌ها تپه باستانی، آتشکده‌ها و قلاع کهن، وجود بزرگترین خلیج دریای خزر (خلیج گرگان)، بزرگترین جزیرۀ دریای خزر و تنها جزیرۀ ایرانی این دریا (جزیره آشوراده)، زیستگاه بهترین نوع خاویار سیاه جهان (40 درصد این خاویار در این ناحیه بدست می‌آید)، اولین تالاب بین‌المللی ثبت شده در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر (تالاب میانکاله) و تالاب بین‌المللی گمیشان در «گمیش تپه» و در حاشیه شرقی دریای خزر، پناهگاه حیات وحش و یکی از 9 ذخیره‌گاه زیست‌کره در ایران و مهمتر از همه، همزیستی اقوام فارس، ترک، ترکمن، قزاق، ارمنی، مازندرانی، سیستانی و ... در طول تاریخ در این نواحی، موزائیک زیستی خارق‌العاده را در این بخش از میهن عزیزمان بوجود آورده است.

بندر ترکمن، اولین شهر ایرانی است که به طور کامل توسط معماران تحصیل کرده نوین طراحی و معماری شده است. ساختمان گمرک بندر گز توسط مهندسین بلژیکی در سال 1281 طراحی و ساخته شده، اولین مدرسه ابتدایی در بندر گز در سال 1287 تاسیس شده و اولین کارخانه برق حرارتی در سال 1294 و در همین سال اولین کارخانه پنبه پاک کنی توسط یک بازرگان تبعه روس راه‌اندازی شده است. بندر و جزیرۀ آبسکون (محل مرگ آخرین پادشاه خوارزمی)، انتهای راه خاکی و آغاز راه آبی جاده ابریشم در قسمت آسیایی و تامین کنندۀ بخشی از نیازهای قارۀ اروپا از طریق این راه خاکی در شرق و «حاجی طرخان» و «باکو» در غرب دریای خزر بوده است، همچنانکه بخش مهمی از تاریخ معاصر ایران و روابط تجاری – بازرگانی و سیاسی – نظامی ایران و روسیه در این سرزمین شکل گرفته است.

شبه جزیره میان کاله در منتهی الیه جنوب شرقی دریای خزر و در شمال بندرگز، خلیج گرگان را از دریای خزر جدا می کند. نام میان کاله، دگرگون شده نام میان قلعه است (گال یا کال خدای ایران باستان بوده و معنی میان کاله می‌تواند بی‌ارتباط با آن نباشد)