شهر به مثابه کالا

معمارنت- نشست هم‌اندیشی این هفتۀ انجمن مفاخر معماری ایران به بحث کالایی شدن شهر اختصاص یافته است.
در این نشست که روز چهارشنبه 20 شهریور از ساعت 16 تا 19 در موزۀ هنرهای امام علی(ع) برگزار می‎شود، دکتر گیتی اعتماد و کمال اطهاری، فردین یزدانی و شهریار سیروس به سخن می‌نشینند و مراسم با نمایش فیلم همراه است.
در اطلاعیۀ این نشست می‎خوانیم:
 

نود و هشتمین گفتمان هنر و معماری
 

زندگی امروز که در بستر شهر جریان دارد، فی نفسه دارای کیفیتی اقتصادی است، از این رو زیست شهری، ناگزیر زیستی اقتصادی است که در آن افراد یا سوژه ها (اعم از شهروندان و غیرشهروندان) به واسطه شهرنشین بودن و پذیرش این عنوان، به دنبال کسب درآمد از طریق آن هستند، اما این همه ی ماجرا نیست! شهر می تواند برای انسان شهری، یک شانس هم باشد تا به سوی خردورزی و عقلانیت بیشتری گام بردارد و بتواند اندیشه های اخلاقی و زیستی و سالم خود را به دیگران پیوند دهد و راه حل های اساسی برای نجات بشر از چرخه معضلاتی که به دست خود به وجود آورده و می آورد، بیابد.

در عین حال، همین شهر می تواند بهانه ای باشد که انسان ها را به افزایش خلق و خوی نامناسب و به فرو رفتن هرچه بیشتر در نظام های توهمی تکاثر و ثروت برانگیزد و برای ایشان تبدیل به نوعی کالا یا ابزاری برای معامله شود. شهر می تواند، شهروندان را به واکنش در برابر جاذبه های خود وا دارد، چه آنان که آگاهانه عملی را انجام می دهند و چه آنهایی که ناخودآگاه پذیرای بازی در این صحنه اند، همه را در یک میدان تعامل و تبادل قرار دهد. عرضه و تقاضا را به عرصه ای نامعقول درآورد و نیروهای بالقوه و بالفعل را در آن وارد کند. در حقیقت شهر می تواند با فریبندگی، بازار پر رونقی برای عطش سیری ناپذیر انسان ها باشد. مدیریت چنین بازاری نه تنها که آسان نخواهد بود، بلکه بسیار پیچیده و چالش برانگیز است، آیا شهر خود، فروشندگانش را انتخاب می کند!

خریداران از یک طرف با منابع مالی خود به رونق و رشد این بازار می افزایند و از طرفی به حضور خود در شهر مشروعیت می بخشند و از این طریق سرمایه و ابزارهای نمادین اجتماعی، حیثیت، احترام و ارزش های جاری را در اختیار می گیرند. این سرمایه های عینیت یافته که بدیهی ترین و آشکارترین نوع سرمایه است، به علت امکان انتقال، به عنوان سرمایه مطلوب اقتصادی و استراتژیک برای سرمایه گذاران شناخته می شود.

اینکه مدیران شهری و عوامل موثر در برنامه ریزی های خرد و کلان شهر می توانند در مقابل جاذبه های این کالا و قدرت خریدارانش مقاومت کنند، یا مشکلات پیش رو (خواسته یا ناخواسته) ایشان را به معامله (و در مسیر جریان آب) راضی می کند، موضوع مورد گفتگو در نود و هشتمین گفتمان هنر و معماری است.