افزودن دیدگاه جدید

در جستجوی اصول «معماری معاصر ایران»

استنتاج اصول و پایه‌های معماری معاصر ایران، با استناد به یکصد اثر و مصداقِ معرفی‌شده در این برنامه، یکی از اهدافِ اصلی برنامه «یکصدمعمار، یکصد انتخاب» است. خوشبختانه، در هر نشست، بخشی از این اصول، با روایت‌های مختلف عیان می‌شود. این امید وجود دارد و امیدی واقعی است که در انتهای آشنایی با یکصد اثر بتوانیم چارچوبی برای سه وجه این مقوله ترسیم کنیم.

امیدواریم، نخست، تعریف مشخص از «معماری» ارزشمند ارائه کنیم. تعریفی که هر مخاطب و علاقمندی بتواند با استناد به آن، اثری را دارای وجه «معماری» بداند یا نه. در گام دوم، علاقمندیم، با استناد به یکصد مصداقِ ارائه شده، وجه «معاصر» بودن این معماری را بشناسیم و ارائه کنیم. تلاش مفیدی می‌طلبد اصول این «معاصربودن» را بشناسیم. طبیعی است در این وجه از شناخت، مسائل و ریزه‌کاری‌های مربوط به فن‌آوری، مواد و مصالح در کنار مبانی نظری معماری، شانه‌به‌شانه، مطرح خواهند شد و امید می‌رود تعریفی به‌دست آید که گویای جوهر «معاصر بودن» معماری باشد نه شکل آن.

اما،‌ گام سوم شناخت، گامی سنگین است. اگر بتوانیم به اصولی برسیم که «ایرانی‌بودن» اثر را تبیین و تعریف کند، به اصلی‌ترین هدف رسیده‌ایم. این گام، از آن جهت سنگین و سخت است که برخی از اندیشمندان و نظریه‌پردازان معماری ما، اصولا، معتقد به تعلق ملی و جغرافیایی معماری نیستند. می‌گویند «اثر یا معماری است یا نیست! ربطی به این‌جایی یا آن‌جایی بودن ندارد». بنابراین، کوشش برای تعریف «ایرانی‌بودن» یک اثر معماری، برای این دسته از پژوهشگران، کوششی غیر ضرور است. با این حال، از آن‌جا که در تمام نشست‌ها اصل بر تبیین وجوه سه‌گانه «معماریِ» «معاصرِ» «ایرانی»‌ است، پس تلاش خواهیم‌کرد هر سه وجه این مقوله را از استنادات و متن سخن‌رانی‌های نشست‌ها استنتاج و ارائه نماییم.

با برگزاری نشست دهم، بیش از چهارپنجم راه طی شده‌است و مسیر زیادی برای جمع‌بندی نمانده‌است. با این‌حال، امروز به جرات می‌توان گفت کار تدوین و استنتاج اصول و پایه‌های «معماری معاصر ایران»‌ کار ساده‌ای نیست. مصادیق بسیار متنوع و متعددی که در جریان این نشست‌ها، تا کنون، ارائه شده، چنان غنا و تنوعی دارد که جمع‌بندی ویژگی‌های آن‌ها بصورتی منطقی و یکپارچه، تقریبا، ناممکن می‌نماید. شاید، در آغاز راه، هرگز تصور نمی‌کردیم معماری معاصر ایران چنین گوشه‌ها و ظرایفی داشته‌باشد. آنهایی هم که می‌دانستند، شاید فراموش کرده بودند. امروز خوشحالیم پرده‌های غبار زیادی از چهره گوهر معماری ایران پس زده می‌شود.

دویست و سیزدهمین گفتمان هنر و معماری انجمن مفاخر معماری ایران،‌ که نشست دهم برنامه «یکصد معمار، یکصد انتخاب» است، در روز دوشنبه 25 مرداد از ساعت 16 تا 19 به معرفی آثار برتر جدیدی خواهدپرداخت. این نشست در «خانه گفتمان شهر و معماری» تشکیل می‌شود و در آن محمدسعید ایزدی، سیروس بزرگ گرایلی، آرش بصیرت، سامان سیار، ‌سهیلا صادق‌زاده، فرزانه عطاء‌اللهی، محمدمنصور فلامکی، محمد مجیدی، مینا معرفت و یوسف نیلی به معرفی اثر برگزیده خود خواهند رداخت. سخنان مینا معرفت بصورت ضبط اسکایپی خواهدبود.

میهمان ویژه این نشست، لیلی گلستان، نویسنده و مترجم، مجموعه‌دار و منقد سرشناس هنری است که دقایقی درباره دغدغه‌های معماری‌اش با مخاطبان سخن خواهدگفت.